فیدبک میکروفن – ترفندهایی برای کاهش و حذف فیدبک

ارسال شده در تاریخ اکتبر 26, 2020 در تکنیک و ترفند, مقالات برگزیده | ۰ دیدگاه

به کارگیری صحیح این تکنیک ها کمک زیادی به حذف فیدبک میکروفن می کند.

اگر شما یک صدابردار یا مهندس صدا باشید، حتما تا به حال فیدبک میکروفن را تجربه کرده اید. یکی از رایج ترین سوالات در حوزه‌ی صدا این است که «از چه میکروفنی استفاده کنم که فیدبک نداشته باشد؟»

در پاسخ این سوال باید گفت: چنین میکروفنی وجود ندارد. فیدبک ناشی از ترکیب عوامل زیادی از جمله محل قرارگیری اسپیکر، محل قرارگیری میکروفن، پاسخ فرکانس هر دو دستگاه و آکوستیک اتاق است.

فرآیند پیچیده ای است. کتاب هایی که درباره‌ی این موضوع نوشته شده اند و فرمول های ریاضی به کار رفته برای مدلسازی فیدبک میکروفن، نسبتاً پیچیده هستند. پس اجازه دهید دیجی صدا مشکل را به طور خلاصه برای شما بیان کند.

فیدبک چیست؟

فیدبک یک نوسان در فرکانس طنین افزای (resonant frequency) سیستم صوتی و اتاق شماست. یک قوطی نوشابه را بردارید و از بالا در آن فوت کنید. بسته به حجم داخل آن، با یک فرکانس مشخص طنین انداز می شود. اگر حجم داخل آن را با اضافه کردن یک مایع تغییر دهید فرکانس طنین افزا نیز تغییر می کند. فیدبک، متناظر با فوت کردن در این قوطی است.

میکروفن ها کمی با هم تفاوت دارند؛ بنابراین هر یک در فرکانس متفاوتی طنین انداز خواهند شد. اسپیکرها نیز کمی با هم تفاوت دارند و در فرکانس های متفاوتی طنین انداز می شوند. همچنین هر موقعیتی در اتاق، فرکانس طنین افزای خاص خود را دارد.

با افزایش بهره‌ی سیستم صوتی، در نهایت یک فرکانس طنین افزای مشترک پیدا شده و سیستم (میکروفن – اسپیکر – اتاق) وارد فیدبک می شوند. اگر یک جزء یا موقعیت را تغییر دهید فیدبک نیز تغییر خواهد کرد. نویز حاصل، یک صدای زنگ ممتد است که از یک لرزش خفیف تا یک جیغ کرکننده تغییر می کند.

علت ایجاد فیدبک میکروفن چیست؟

علت ریشه ای فیدبک، اختلالاتی در پاسخ فرکانسی و الگوهای قطبی میکروفن ها، اسپیکرها و آکوستیک اتاق است.

به این مثال توجه کنید: شما سه میکروفن Shure SM58 دارید، اما خطای مجاز کارخانه ای آنها در محدوده فرکانس کامل ±3 دسی بل است. در هر فرکانس مشخص، دو میکروفن SM58 می توانند 6 دسی بل اختلاف خروجی داشته باشند. در مورد اسپیکرها اوضاع بدتر است، چون بیشتر آنها 6± دسی بل اختلاف دارند که دامنه را به 12+ دسی بل می رساند.

و آکوستیک اتاق می تواند برخی فرکانس ها را تقویت کند، چرا که رزونانس اتاق به اندازه‌ی 12± دسی بل است! این یعنی دامنه‌ی تغییر آن 24 دسی بل است. با چنین اختلافی جای تعجب نیست که با کمی تغییر دادن موقعیت میکروفن، فیدبک نیز تغییر می کند.

همچنین توجه داشته باشید که هربار تعداد میکروفن های باز در یک سیستم صوتی دو برابر شود (1 به 2، 2 به 4، 4 به 8 و…) بهره‌ی کلی سیستم صوتی 3 دسی بل افت می کند. این یعنی هرچه تعداد میکروفن های باز بیشتر باشد بهره‌ی سیستم پاور آمپلی کمتر خواهد بود.

به بیان ساده تر، فیدبک زمانی رخ می دهد که صدای ورودی به میکروفن توسط اسپیکر بازتولید شود، توسط میکروفن دریافت شود و به صورت پیاپی تقویت شود. سوت آشنای فیدبک، نوسانی است که صدای ورودی به میکروفن موجب به راه افتادن آن می شود.

ساده ترین راه برای ایجاد فیدبک این است که میکروفن را مستقیماً جلوی اسپیکر قرار دهید. (توصیه نمی کنیم این کار را امتحان کنید!) بیش از حد نزدیک بودن میکروفن به اسپیکر، بیش از حد دور بودن از منبع صدا، یا بیش از حد زیاد کردن صدای میکروفن باعث بدتر شدن مشکلات فیدبک می شود.

برای کنترل و کاهش فیدبک میکروفن چه کاری می توانم انجام دهم؟

شما می توانید:

• با اضافه کردن دیواره های جاذب صدا، آکوستیک اتاق را تغییر دهید.
• میکروفن های مختلفی استفاده کنید که فرکانس رزونانس متفاوت داشته باشند.
• از ایر مانیتور برای حذف مسیر فیدبک از مانیتورهای اسپیکر به میکروفن ها استفاده کنید.
• از تعدیل پارامتریک دقیق استفاده کنید که می تواند 4 تا 6 دسی بل بهره را افزایش دهد. اسپیکرهای با پاسخ فرکانس بسیار ملایم را در تمام فرکانس ها و زوایا امتحان کنید (پول زیادی لازم دارد!).

ساده ترین راه برای کاهش فیدبک میکروفن این است که:

• میکروفن را به منبع صدای مورد نظر نزدیکتر کنید.
• بهره‌ی پیش از فیدبک را با استفاده از میکروفن جهت دار یا Directional (کاردیوئید، سوپرکاردیوئید و…) افزایش دهید.
• تعداد میکروفن های باز را کم کنید.
• سعی کنید میکروفن ها و اسپیکرها را تا حد امکان از هم دور نگه دارید.
• اتاق را (در صورت امکان) از نظر آکوستیک مجهز کنید تا سطوح سخت و بازتاب دهنده مثل شیشه، مرمر و چوب از آن حذف شود.

فراموش نکنید استفاده از تجهیزات مرغوب و باکیفیت نظیر میکروفن، اسپیکر، اکولایزر و … همواره نقش مثبتی در کاهش مشکلات شما در حین کار دارد. اگرچه ایجاد فیدبک به عوامل مختلفی بستگی دارد اما استفاده از اقلام باکیفیت در کنترل این پدیده مؤثر است. برای خرید تجهیزات مرغوب توصیه می کنیم از فروشگاه دیجی صدا بازدید نمایید. همچنین توصیه می کنیم پیش از خرید تجهیزات استودیویی یا صدای زنده از مقالات مفید بخش راهنمای خرید وبلاگ دیجی صدا بهره ببرید.

صبر کنید – هنوز تمام نشده!

وقتی همه‌ی این راه حل ها را امتحان کردید، مرحله‌ی بعدی این است که به سراغ اکولایزرها و کاهنده های خودکار فیدبک بروید.

یک تکنیک رایج که مهندسان صدا استفاده می کنند تنظیم یا ring out سیستم صوتی با استفاده از یک اکولایزر گرافیکی برای کاهش میزان فرکانس هایی است که زودتر فیدبک ایجاد می کنند.

بعد از به کارگیری تکنیک هایی که در بالا گفته شد، صدای سیستم را به آرامی بالا ببرید تا فیدبک را بشنوید. حال اکولایزر را ببینید و فرکانس را به آرامی کم کنید (تقریباً 3 دسی بل).

اگر فیدبک صدای هو یا زوزه دارد دامنه‌ی فرکانس 250 تا 500 هرتز را امتحان کنید. صدای وزوز می تواند حدود 1 کیلوهرتز باشد. صدای سوت یا جیغ معمولاً بالای 2 کیلوهرتز است. فیدبک زیر 8 هرتز و بالای 8 کیلوهرتز به ندرت اتفاق می افتد. عادت دادن گوش برای تنظیم سیستم صوتی نیاز به تمرین دارد، پس صبور باشید.

بعد از تعیین اولین فرکانس فیدبک، دوباره صدای سیستم را بالا ببرید تا فرکانس بعدی به صدا در بیاید. این مراحل را تکرار کنید تا به میزان مطلوب برسید، ولی بیش از حد تعدیل نکنید. به خاطر داشته باشید که اکولایزرها حداکثر افزایش 3 تا 12 دسی بل را فراهم می کنند.

اکولایزرهای پارامتریک با اینکه برای کاربران تازه کار کمی گیج کننده هستند، اما امکان کنترل دقیق فرکانس های فیدبک را فراهم می سازند. اکولایزر گرافیکی به کاربر اجازه می دهد تا فرکانس های ثابت را با دامنه فیلتر ثابت حذف کند. اکولایزر پارامتریک به کاربر این امکان را می دهد که فرکانس های خاصی را جدا کرده و دامنه و عمق فیلتر را تنظیم نماید.

کاهنده های خودکار فیدبک نیز همین نتایج را خواهند داشت. این کاهنده ها به صورت خودکار فرکانس هایی را که موجب فیدبک می شوند، پیدا و حذف می کنند. نکاتی که ذکر شد در مورد کاهنده های فیدبک و اکولایزرها نیز به کار می رود. کاهنده های خودکار فیدبک در مورد میکروفن های بی سیم بسیار مفید واقع می شوند.

بازگشت به نکات پایه ای

به خاطر داشته باشید که محل قرارگیری میکروفن برای حذف فیدبک بسیار مهم است، و وسوسه برای دور شدن از موقعیت ایده آل میکروفن هنگام استفاده از میکروفن بی سیم بسیار زیاد است.

اگر مجری بیش از حد به اسپیکرها نزدیک شود فیدبک رخ می دهد؛ یک کاهنده‌ی فیدبک خوب می تواند سریع تر از اپراتور انسانی فیدبک را دریافت و حذف کند.

به کارگیری صحیح این تکنیک ها کمک زیادی به حذف فیدبک در سیستم صوتی شما خواهد کرد.

صرفاً به اکولایزر یا کاهنده های فیدبک اتکا نکنید، و به خاطر داشته باشید که منشأ فیدبک صرفاً میکروفن نیست.