سالن سلطنتی آلبرت یا Royal Albert Hall یکی از با اهمیت ترین سالن های اجرای موسیقی در انگلستان است. این سالن در بخش West Minster از توابع لندن قرار دارد و مراسم سالیانه ی به یاد ماندنی Proms که یکی از جشن های سنتی موسیقی انگلستان است در آن اجرا و از طریق ویدئو پروژکتور در نقاط دیگر انگلستان، ایرلند و اسکاتلند پخش می گردد. یکی از مشخصات این سالن امکان اجرای ژانرهای مختلف و گاه متفاوت موسیقی در آن است. در این مقاله به تاریخچه، مشخصات معماری و آکوستیکی این سالن مشهور می پردازیم.
تاریخچه
با ساخت Crystal Palace در لندن و برگزاری نمایشگاه بزرگ ۱۸۵۱ در آن، شاهزاده آلبرت به فکر ساخت سالن هایی دیگر برای برگزاری مراسم عمومی افتاد. متاسفانه طرح های شاهزاده به کندی پیش رفت و ده سال بعد، یعنی سال ۱۸۶۱ شاهزاده آلبرت بدون آنکه در این زمینه به موفقیتی دست یابد فوت نمود. با این حال مرکز علم و هنر انگلستان با توجه به ایده های او بالاخره در آوریل ۱۸۹۷ موافقت ساخت یک سالن مجلل در لندن را از ملکه ویکتوریا اخذ کرد و در ۲۰ می همان سال و با استفاده از عایدی نمایشگاه های هاید پارک و Crystal Palace، سنگ بنای سالن سلطنتی آلبرت گذاشته شد.
طراحی سالن بر عهده ی دو مهندس سلطنتی بود. کاپیتان فرانسیس فوک و ژنرال هنری اسکات و ساخت آن بر عهده برادران لوکاس بود که از پیمانکاران معروف ساخت و ساز آن زمان لندن بودند. طراحان سالن آلبرت از لحاظ ذهنی، بسیار تحت تاثیر آمفی تئاترهای باستان بودند با این حال ایده های اصلی خود را از گاتفرید سمپر، معمار آلمانی الاصل که در آن زمان در موزه ی کنزینگتون مشغول به کار بود گرفتند. سمپرمعماری را در زوریخ آغاز و سپس به لندن مهاجرت نمود. کتاب چهر مولفه معماری از او به یادگار مانده است. سمپر در اواخر عمر به آلمان بازگشت.
بنای اصلی رویال آلبرت از آجرهای قرمز کارخانه ی Fareham به همراه سرامیک های حکاکی شده Terra Cotta ساخته شده است. Terra Cotta سرامیک های رسی بدون لعاب است که ابتدا در ایتالیا در ساختمان ها مورد استفاده قرار گرفتند.
گنبد سالن رویال آلبرت توسط رولاند میسون (مهندس انگلیسی طراح باغ زمستان در ایرلند و یکی از پل های روی رود تیمز در لندن) طراحی شد. این گنبد از آهن ساخته شده و روی آن شیشه ی لعابدار است. آهن ها را در منچستر تغییر شکل می دادند و سپس توسط گاری و ارابه به لندن منتقل می کردند. وقتی ساخت گنبد تمام شد تنها چند نفر داوطلب شدند برای اولین بار زیر آن بایستند چرا که تا آن زمان از آهن برای ساخت گنبد استفاده نشده بود. گنبد نشست کرئ اما تنها ۸٫۵ اینچ! گنبد سالن آلبرت یکی از اولین مصادیق معماری مدرن است که در آن از آهن استفاده گردید.
طبق برنامه، قرار بود ساخت سالن در کریسمس ۱۸۷۰ تمام شود. چند روز قبل از پایان موعد مقرر، ملکه از سالن دیدار نمود. او گفت: این سالن، درست مثل قانون اساسی بریتانیاست. به هر تقدیر، افتتاح رسمی سالن آلبرت در ۲۹ مارس ۱۸۷۱ در طی یک جشن انجام شد. ادوارد، شاهزاده ولز پس از ایراد یک نطق شاهانه، با دیدن صورت ملکه که آنقدر از افتتاح سالن هیجان زده شده بود که نمی توانست سخنرانی رسمی انجام دهد، گفت: ملکه، افتتاح سالن سلطنتی آلبرت را اعلام داشتند.
بعد از برگزاری یک کنسرت در سالن سلطنتی آلبرت، مشکلات آکوستیکی آن پدیدار شدند. مهندسان بیش از هر چیز در پی یافتن راهی برای کاهش اکوی آزار دهنده ی سالن بودند که به دلیل انعکاس صدا در زیر گنبدبه وجود می آمد. ابتدا زیر بخش خالی گنبد، کرباس بستند. البته این کار برای حضار خوب بود چرا که آفتاب دیگر اذیتشان نمی کرد اما مشکل اکو را بر طرف نکرد. این سخن طنز آمیز آن روزها درباره سالن گفته می شد که آلبرت تنها جایی در بریتانیا است که یک آهنگساز شانس این را دارد که آهنگ خود را دوبار بشنود!. مشکل نویز حاصل از چراغ های گازی آن زمان نیز از مشکلات سالن بود.
در سال ۱۹۶۳ و در طی جنگ جهانی دوم، سالت آلبرت هال از برکت اعتقادات خلبان های آلمانی، که حتی الامکان میراث فرهنگی را بمباران نمی کردند و البته قوانین بین المللی جنگ، آسیب چندانی ندید. از این رو سالن در خلال جنگ، پناهگاه بود و جان افراد زیادی را نجات داد. در سال ۱۹۴۹ پناهگاه و ملزوماتش از سالن جمع آوری و گنبد شیشه ای با پنل های آلومینیومی تعویض شدند. این کار برای حل مشکل اکو بود. با این حال تغییر چندانی در آکوستیک سالن رخ نداد.
در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴ یک بنیاد میراث فرهنگی در بریتانیا بودجه ای ۲۰ میلیون یورویی برای بازسازی و توسعه ی سخت افزاری و نرم افزاری سالن سلطنتی آلبرت اختصاص داد تا این میراث ملی، با هویتی درخور فرهنگ انگلستان پا به قرن جدید بگذارد. ۳۰ پروژه مجزا از سوی نظام مهندسی معماری انگلستان در این سالن پیاده شد که وجوه مختلفی از قبیل طراحی و اجرای سیستم تهویه مدرن در سالن، طراحی رستوران های جدید، بهینه سازی فضای داخلی سالن از لحاظ هنری و آکوستیکی، سیستم های الکترونیکی و دیجیتال اجرا و پخش و … در آن، مورد توجه قرار گرفته بود.
مشخصات معماری سالن سلطنتی آلبرت
فضای داخلی سالن، یک بیضی با قطرهای ۸۳ و ۷۲ متر است. در دوره ی رنسانس و باروک، سالن های نیم بیضی در اروپا ساخته شدند اما این سالن که در دوران رمانتیک بنا شده، یک بیضی کامل است. شیشه بزرگ و آهن خمیده در گنبد مورد استفاده قرار گرفته و ارتفاع آن ۴۱ متر می باشد. با اینکه این سالن در ابتدا برای ظرفیت ۸۰۰۰ نفر ساخته شد و تا ۹۰۰۰ نفر نیز می توانست گنجابش داشته باشد، اما اکنون با توجه به استانداردهای امنیت جانی مدرن، ظرفیت تالار اصلی و گالری ها در مجموع ۵۵۴۴ نفر نباید بیشتر باشد.
در نمای بیرون ساختمان و دور تا دور آن،موزاییک های حکاکی شده با مضمون “پیروزی هنر و علم” نصب شده است. داستان این موزاییک ها پاد ساعت گرد بوده و به ترتیب موسیقی، مجسمه سازی، نقاشی، شاهزادگان و هنرمندان، سنگ تراشان، حکاکان روی چوب، معماری، بلوغ هنر و علم، کشاورزی، باغبانی علمی، ستاره شناسی و هوانوردی، گروه فیلسوفان و خردمندان، مهندسی، نیروهای مکانیکی و در آخر شعر و شیشه کاری است.