منحنی پاسخ فرکانسی میکروفون، سطح سیگنال خروجی میکروفون را بر اساس دسی بل (dB) در فرکانس های مختلف نمایش می دهد. جایی که خط منحنی معادل صفر دسی بل است، سطح خروجی فرکانس یک کیلوهرتز است. همچنین سطح سیگنال خروجی در فرکانس های دیگر در مقایسه با سطح صفر دسی بل اندازه گیری می شود.
شکل منحنی پاسخ فرکانسی میکروفون بیان می کند که آن میکروفون چگونه به یک منبع صوتی در فاصله معین پاسخ می دهد. به عنوان مثال، میکروفونی با پاسخ فرکانسی گسترده و یکنواخت فرکانس های اصلی را به همان نسبت که در منبع صدا تولید شده، به میکسر می فرستد. به عبارت دیگر سیگنالی که این میکروفون به میکسر ارسال می کند شباهت زیادی به صدای تولید شده توسط منبع صدا دارد.
اکثر میکروفون های تک جهتی مانند مدل های کاردیوئید، زمانی که در فاصله چند سانتی متری منبع صدا به کار گرفته می شوند، فرکانس های پایین را بیشتر تقویت می کنند. حتما تا به حال شنیده اید که اگر سخنران، خواننده یا مداح میکروفون را نزدیک دهان خود می برد، صدای تولید شده بمتر و پُرتر خواهد بود. برای مثال مداح ها هنگام شور برای پر حجم کردن صدا میکروفون را نزدیک دهان نگه می دارند.
این تقویت دامنه فرکانس های پایین که با درجه نزدیکی میکروفن به منبع صدا نسبت دارد، «پدیده مجاورت» نامیده می شود و معمولا در منحنی پاسخ فرکانسی به صورت خط چین نشان داده می شود.
البته نباید فراموش کرد که اگر میکروفون خیلی نزدیک به منبع صدا یا دهان قرار بگیرد، ممکن است دچار دیستورشن (اعوجاج و خش) شده و کیفیت آن تا حد زیادی کاهش پیدا کند. نوع و جنس میکروفون تعیین می کند که این فاصله چقدر باشد. در واقع اینکه در چه فاصله ای و در چه سطحی از بلندی صدا، کیفیت صدای میکروفون کاهش می یابد، بستگی به نوع و جنس آن دارد.
برای حل مشکل دیستورشن روی بعضی میکروفون های گران قیمت دکمه ای قرار دارد که به بهبود افت کیفیت حاصل از پدیده مجاورت کمک می کند. همچنین مهندس صدا می تواند با استفاده از تنظیماتی که روی میز صدا انجام می دهد، فرکانس های بم را تا حدودی ضعیف کند تا صدای نهایی طبیعی تر به گوش برسد. این کار درواقع دامنه فرکانس های پایین برداشت شده توسط میکروفون را کاهش می دهد. همچنین باید به یاد داشته باشید که اگر حجم صدا یا اثر پدیده مجاورت زیاد باشد، مشکل اعوجاج ایجاد شده را نمی توان با استفاده از تنظیمات میز صدا حل کرد.
در تصویر زیر پاسخ فرکانسی یک میکروفون را مشاهده می کنید. این میکروفون یک مولتی پترن است و چند الگوی قطبی از جمله کاردیوئید، هایپرکاردیوئید و فیگور 8 را پشتیبانی می کند. همان طور که مشخص است کمترین فرکانسی که میکروفون قادر به دریافت آن است، تقریبا 30 هرتز و بالاترین آن در محدوده 20 کیلوهرتز است. همچنین می توان مشاهده کرد که این میکروفون در حدود ۵ کیلوهرتز بیشتری گیرایی را بروز می دهد. در نتیجه می توان گفت صدای خروجی میدرنج رو به زیر است.
نمودار پاسخ فرکانسی به طور معمول در دفترچه راهنمای میکروفون ها درج می شود. برندهای معتبر اغلب نمودارهایی دقیق و صحیح برای محصولات خود ارائه می دهند.