صدای دالبی Dolby، تاریخچه و انواع آن

ارسال شده در تاریخ سپتامبر 23, 2023 در دانش نامه | ۰ دیدگاه

سینمای امروز با سینمای 70 سال پیش تفاوت زیادی دارد. از کیفیت تصاویر گرفته تا جلوه های ویژه کامپیوتری، فیلم ها تغییرات شگفت انگیزی داشته اند. اما یکی از بزرگترین تحولات در حوزه صدا اتفاق افتاده است. هدف از این مقاله اشنایی با صدای دالبی (Dolby) و انواع آن می باشد.

در دهه 1930، کل سیستم صوتی برای نمایش فیلم ها یک بلندگوی جداگانه یا مجموعه ای از بلندگوها بود که در پشت صحنه قرار می گرفتند. اما اکنون تماشاگران فیلم و سینما توقع بیشتری دارند و انتظار دارند که صدا را از تمام جهات بشنوند.

در این مقاله به بررسی سیستم های صوتی محیطی می پردازیم که به سیستم سینمایی استاندارد تبدیل شده اند.

صدای محیطی چیست؟

راه های مختلفی برای ساخت و ارائه یک سیستم ضبط صدا وجود دارد. ساده ترین روش مورد استفاده در فیلم های اولیه مونوفونیک یا Mono بود. منظور از مونو این است که تمام صداها روی یک ترک یا کانال ضبط می شوند. برای پخش صدای مونو معمولا از یک بلندگو استفاده می شود.

اگر صدا روی دو کانال ضبط شود، به آن ضبط صدای استریو گویند. در این حالت صدا در دو بلندگو که در دو طرف شنونده قرار می گیرند، پخش می شود. صدای استریو فرمت استاندارد پخش کننده استریو خانگی، تلویزیون ها و رادیو های FM بود. ساده ترین راه برای ضبط صدای استریو استفاده از دو میکروفون است .

در ضبط صدا به روش Surround، کانال های صوتی بیشتری اضافه شد، به طوری که صدا در سه یا چند جهت شنیده می شود.

اگرچه اصطلاح «صدای محیطی» از نظر فنی به سیستم های چند کانال خاص طراحی شده توسط آزمایشگاه های Dolby اشاره دارد، اما به طور معمول به عنوان یک اصطلاح کلی برای سیستم های سینما و سیستم های صوتی سینمای خانگی چند کانال استفاده می شود.

در سیستم های Surround ، میکروفون های مخصوصی وجود دارند که صدای محیط را در سه یا چند جهت ضبط می کنند. سپس گروه میکس صدا، تمام ترک ها اعم از گفتگوهای ضبط شده، جلوه های صوتی ضبط شده و موسیقی فیلم را گرفته و سپس تصمیم می گیرد که از کدام کانال یا کانال های صوتی استفاده کند.

صدای دالبی Dolby Stereo

در ادامه‌ی پرداختن به صدای Dolby بد نیست تا با Dalby stereo که یک فرمت صوتی چند کاناله است اشنا شویم که در سال 1976 توسط آزمایشگاه Dalby برای استفاده در سینماها بر اساس صدای استریو آنالوگ توسعه پیدا کرد.

در این فرمت دو کانال صوتی برای استفاده جهت یک بلندگو مرکزی و همچنین چند بلندگو که روی دیوار عقب سینما قرار گرفته اند، اضافه شد.

این کار توسط یک پردازنده برای ایجاد یک فضای واقع بینانه تر انجام شد. Dalby stereo همچنین از یک فرآیند پیشرفته کاهش نویز برای بهبود کیفیت صدا استفاده کرد.

کیفیت صدا بهبود یافته استریو دالبی، فیلم سازان را به استفاده از صداهای محیطی سوق داد. «جنگ ستارگان» جورج لوکاس یکی از اولین فیلم هایی بود که از استریو دالبی برای بهبود کیفیت صدای صحنه جنگ های فضایی استفاده کرد.

سازندگان فیلم با افزایش تدریجی صدای جنگنده ها از کانال های جلو به کانال های عقب، توانستند این طور القا کنند که انگار جنگنده ها از بالای سر بیننده ها در حال پروازند.

فیلم های بعدی  مدل “جنگ ستارگان” را دنبال کردند و از صداهای محیطی برای ایجاد جلوه های ویژه استفاده کردند.

تغییر بعدی در سیستم صدای محیطی این بود که یک سری ساب ووفر ها در سینماها برای پخش صداهای فرکانس بسیار پایین به کار گرفته شد.

بسیاری از فیلم سازان با استفاده از ساب ووفر صدای غرش قدرتمندی را در سالن ایجاد کردند به طوری که وقتی انفجار یا زلزله رخ می داد، بیننده می لرزید. در سال 1982، دالبی نسخه Dolly Surround را به جهان ارائه داد، که نسخه ای از استریو دالبی به شکل یک فرمت سه کانال برای سیستم های خانگی است.  

در این فرمت اسپیکرها به همان روش سالن های نمایش نصب می شدند با این تفاوت که این نسخه از سیستم Home Dolby تنها سه کانال داشت: بلندگوی چپ، بلندگوی راست و عقب.

در سال 1987 دالبی نسخه Dolby Pro Logic را معرفی کرد که دارای یک کانال اضافی برای بلندگوی مرکز جلو بود.

اختراع Dolby Stereo از این جهت اهمیت داشت که چگونه می توان اطلاعات صوتی را در یک فضای کوچک در فیلم قرار می گیرد. وقتی مهندسان دالبی شروع به کار روی فرمت جدید کردند، متوجه شدند که فقط می توانند دو ترک نوری را در فضای موجود جای دهند.

برای ارائه 4 کانال صوتی جداگانه، آنها یک سیستم پردازش 4-2-4 ویژه طراحی کردند. در این سیستم چهار کانال اطلاعات صوتی در دو آهنگ کد گذاری شده است.

دالبی به چه معناست؟

عنوان دالبی از نام خانوادگی ری دالبی گرفته شده است. ری میلتون دالبی مخترع سیستم کاهش نویز معروف به سیستم کاهش نویز دالبی و صدای Surround و مؤسس شرکت «آزمایشگاه دالبی» در سال ۱۹۶۵ بود.

آزمایشگاه دالبی (Dolby Labs) در زمینهٔ کاهش نویز صدا و فشرده‌سازی داده‌ها فعالیت می‌کند و حق استفاده از فناوری خود را به صورت پروانه به تولیدکنندگان وسائل صوتی و تصویری می‌فروشد.

فناوری دالبی (Dolby) نخستین بار در سال ۱۹۷۱ به کار گرفته شد. آزمایشگاه دالبی کمی بعد به یکی از مهمترین شرکت‌های ضبط و پخش صدا در سینما تبدیل شد و سال‌ها بعد «سیستم صوتی Surround» را عرضه کرد.

صدای دالبی دیجیتال DOLBY DIGITAL-AC3

اخرین چیزی که درمورد صدای Dolby در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد DOLBY DIGITAL-AC3 است. صدای سینما در سال ۱9۸۰ توسط آزمایشگاه دالبی با اختراع فرمت دالبی دیجیتال به دنیای دیجیتال معرفی شد. اولین فیلمی که به این شکل نمایش داده شد درسال 1992 بود که بتمن نام داشت.

Dolby Digital دارای 6 کانال صوتی واقعی و کاملا جداگانه است که هر کدام اطلاعات صوتی خاص خود را دارند و کاملا دیجیتال هستند، با 5 کانال اصلی و 1 کانال با اطلاعات فرکانس باس که یک ساب ووفر فعال را تغذیه می کند.

دالبی دیجیتال در سال 1993 توسط اکثر کشورها به عنوان استاندارد استفاده در تلویزیون های دیجیتال و در سال 1995 به عنوان فرمت صوتی فیلم های دی وی دی انتخاب شد.