کابل … فلکس … رابط … سیم … این کلمات هر کدام چه معنایی دارند؟ هنگام خرید چطور کابل میکروفن خوب را تشخیص دهیم یا کدام نوع فیش را انتخاب کنیم؟ به طور کلی انتخاب صحیح کابل و سیم برای میکروفن یا اسپیکر و رابط ها و کانکتورها چقدر اهمیت دارد؟
فهرست
- مقدمه
- اصطلاحات مهم
- ویژگی های کابل
- رابط های صوتی لاین لول (Line Level)
- رابط های اینسترومنت لول (Instrument Level)
- رابط های سطح میکروفون یا مایک لول (Mic Level)
- سیم اسپیکر
- اتصالات صوتی دیجیتال
- اتصالات دیتا
- نکاتی که باید هنگام انتخاب رابط های آماده در نظر داشته باشید
1. مقدمه
به راهنمای دیجی صدا در مورد رابط، سیم، کابل و کانکتور از جمله برای کابل میکروفن، بلندگو و … خوش آمدید.
با وجود تنوع زیادی که در رابطها، سیم ها، کابل ها و فیش های قابل استفاده در تجهیزات صوتی نظیر میکروفن و اسپیکر وجود دارد، باید به ویژگی های فنی و نوع محصولات توجه زیادی داشت تا بتوان عملکرد کلی سیستم را بهبود بخشید. در واقع، اغلب اوقات برای انتخاب این بخش های مهم از تجهیزات صوتی استودیویی یا زنده، زمان و هزینهی بسیار کمی اختصاص داده می شود و ما امیدواریم این مطلب بتواند شما را قانع کند که این بخش ها سزاوار توجه بیشتری هستند! و لازم است در زمان انتخاب و خرید کابل یا سیم میکروفن یا بلندگو یا هر وسیله دیگری، دقت و توجه کافی را به خرج دهید. این مطلب از چندین بخش مختلف تشکیل شده است که می توانید بر حسب تیترهای هر بخش از محتوای آن استفاده کنید.
2. اصطلاحات مهم
کابل … فلکس … رابط … سیم … این کلمات هر کدام چه معنایی دارند؟
- کابل (Cable) مجموعه ای از یک یا چند رسانا (سیم) است که مقداری انعطاف پذیری دارد.
- فلکس (Flex) نام صحیح کابل انعطاف پذیری است که به دستگاه های الکتریکی متصل است.
- رابط (Lead) مجموعهی کاملی از کابل و کانکتورها است.
- سیم (Wire) یک رسانای تکی است که ممکن است روکش عایق هم داشته باشد (معمولاً از جنس پلاستیک).
رابط باید چه کار کند؟
رابط باید سیگنال الکتریکی (یا در مورد فیبرهای نوری، پرتو نور) را با کمترین میزان افت سیگنال، در طول رابط و/یا کانکتورهای آن هدایت کند. به همین منظور، برای سیگنال های الکتریکی مختلف نیاز به طراحی رابط های متفاوت وجود دارد، چرا که ماهیت سیگنال (میزان، پهنای باند و امپدانس ورودی/خروجی) تعیین کنندهی ویژگی های کابل و کانکتورهای مورد استفاده خواهد بود.
شما هم اکنون می توانید انواع سیم و کابل از جمله کابل میکروفن ، سیم بلندگو، کانکتور و اتصالات و کابل رابط از برندهای معتبر سومر (SOMMER)، کردیال (CORDIAL)، روکستون (ROXTONE) و … را در فروشگاه دیجی صدا مورد بررسی قرار داده و خریداری نمایید.
3. ویژگی های کابل
پیش از اینکه به سراغ انواع رابط ها برویم، یک آشنایی کلی با ویژگی های کابل می تواند مفید باشد. در ادامه به ذکر چند مورد از این ویژگی ها خواهیم پرداخت:
تعداد هسته ها
اگر سیستم های مالتی پلکس (که بعداً در مورد آن صحبت خواهیم کرد) را در نظر نگیریم، کابل برای انتقال یک یا چند سیگنال بین دستگاه ها ساخته شده است، و برای انجام این کار نیاز به حداقل یک سیم رسانا و یک مسیر بازگشت (زمین) دارد. ورودی استریو به یک سیم اضافی هم نیاز دارد، اما باز هم یک اتصال به زمین برای آن کافی خواهد بود. پس تعداد سیگنال های انتقالی در یک کابل برابر با تعداد سیم های مستقل حامل سیگنال – به علاوهی یک اتصال به زمین – خواهد بود.
پارازیت گیری یا اسکرینینگ
در کابل های سیگنال سطح پایین، سیم اتصال زمین نقش اولین خط دفاعی در برابر تداخل الکترومغناطیسی هوایی (EMI – انواع نویزها و پارازیت ها) را نیز ایفاء می کند. اتصال زمین این کار را با احاطه و پوشش کامل سیم های سیگنال انجام می دهد و در نتیجه، به عنوان یک محافظ عمل می کند و نفوذ EMI به آن سخت می شود. اسکرین معمولاً به صورت الکتریکی به یک شاسی سخت افزاری یا زمین (یا هر دو) متصل می شود، به گونه ای که هرگونه تداخلی سریعاً به سمت خازن بزرگتر زیر پای ما، یعنی «زمین» هدایت می شود، و اجازه نمی دهد آسیبی به سیم های حامل سیگنال وارد شود. انواع کابل های پارازیت گیری که وجود دارند عبارتند از:
اسکرین همپوش (Lapped Screen)
اسکرین همپوش به صورت شل و آزاد به دور سیم های سیگنال در طول یک کابل پیچیده شده است.
مزایا: کابلی که یک اسکرین همپوش ساده دارد معمولاً ارزان قیمت، بسیار انعطاف پذیر و اتصال کانکتور به انتهای آن بسیار راحت است.
معایب: میزان پارازیت گیری بستگی به این دارد که اسکرین چطور پیچیده شده باشد، و محکم پیچیده شدن می تواند کارآیی آن را تحت تأثیر قرار دهد، چرا که فواصل ایجاد شده می تواند امکان «دزدیده شدن» سیگنال را فراهم کنند. این نوع کابل نسبت به آسیب از طریق پیچ خوردگی نیز حساس است.
اسکرین بافته شده (Braided Screen)
اسکرین بافته شده به طور محکم دور سیم های سیگنال «بافته شده اند» و به خوبی اختلال ها را دفع می کنند. همچنین از نظر فیزیکی بسیار محکم هستند.
مزایا: کابل های دارای اسکرین بافته شده در ضخامت های مختلفی موجود هستند و کارآیی آنها برای پارازیت گیری بسیار خوب است، و با این حال انعطاف پذیری مناسبی هم دارند.
معایب: اتصال کنداکتور به انتهای آنها سخت و زمان بر است. این کابل ها عموماً گران تر از کابل های دارای اسکرین همپوش هستند.
شما سیم و کابل میکروفن یا اسپیکر خود را از چه برندی انتخاب می کنید؟ آیا اعتبار تولیدکننده برای شما اهمیت دارد؟ اگر به دنبال خرید یا اطلاع از قیمت سیم و کابل از جمله کابل میکروفن ، سیم بلندگو، کانکتور و اتصالات و کابل رابط از برندهای معتبر هستید، همین حالا می توانید محصولات آنها را در فروشگاه اینترنتی دیجی صدا مشاهده نمایید.
کابل فویل دار (Foil)
در این نوع کابل، یک لایه فویل به دور سیم ها کشیده شده است، که با یک سیم بدون روکش به نام drain (زمین) در تماس است و روکش کابل روی آن ها قرار دارد.
مزایا: این کابل برای تأسیسات ثابت که نیاز به انعطاف خاصی ندارند بسیار مناسب است. اتصال انتهای آن به کانکتور راحت است و در پارازیت گیری بسیار خوب عمل می کند.
معایب: انعطاف پذیری آن بسیار کم است – اگر کابل زیاد خم شود امکان آسیب دیدگی آن وجود دارد.
کابل چند اسکرین (Multiple Screen)
در شرایطی که کراس تاک سیگنال وجود داشته باشد، اسکرین سیم های سیگنال به صورت جداگانه می تواند مفید واقع شود. کابل مالتیپل اسکرین از یک فویل و یک drain برای هر فید استفاده می کند. توجه داشته باشید که علی رغم اسکرین جداگانهی هر فید، باز هم یک سیم اتصال به زمین وجود دارد، چرا که تمام سیم های drain در دستگاه های فرستنده و انتقال دهنده به هم متصل می شوند.
مزایا: پارازیت گیری عالی با کمترین کراس تاک.
معایب: انعطاف پذیری بسیار کم و قیمت بالا.
پلاستیک رسانا (Conductive Plastic)
اسکرین از طریق پلاستیک رسانا ابتکار نسبتاً جدیدی است که در آن، اسکرین از یک تیوب پلاستیک کربنی ساخته شده است. مثل کابل های فویل دار، یک سیم drain بدون روکش در امتداد اسکرین وجود دارد.
مزایا: بسیار انعطاف پذیر، مقاوم در برابر پیچ خوردگی و اتصال راحت کانکتور به انتهای آن.
معایب: در مقایسه با اسکرین های بافته شده یا فویل، پارازیت گیری ضعیف تری دارد.
فیبر نوری (Optical Fibre)
فیبر نوری یک رشتهی شیشه ای یا پلاستیکی است که برای هدایت نور در طول رشته با استفاده از پدیده ای به نام بازتاب کلی یا داخلی (Total Internal Reflection) طراحی شده است. غیر از برخی سیستم های نورپردازی و نمایش پنهان، از فیبرهای نوری برای انتقال سیگنال های دیجیتال استفاده می شود.
مزایا: این فیبرها عایق الکتریکی کاملی بین دستگاه ها ایجاد می کنند که یک اقدام محافظتی به حساب می آید. همچنین توجه داشته باشید که نیازی به مسیر بازگشت وجود ندارد و یک فیبر به تنهایی برای انتقال کل سیگنال (یا اگر سیگنال ها مالتی پلکس باشند برای سیگنال های بیشتری) کافی خواهد بود. از آنجایی که اتلاف سیگنال بسیار جزئی است، امکان استفاده از کابل با طول بسیار زیاد وجود دارد.
معایب: اتصال انتهای فیبرهای نوری به کانکتورها بدون ابزارهای مخصوص که قیمت زیادی هم دارند، تقریباً غیرممکن است. به همین خاطر استفاده از رابط های آماده با طول زیاد، تنها راه حل عملی موجود برای ضبط استودیویی است. انعطاف پذیری فیبرها ضعیف است.
دیجی صدا پیشتر مطالبی را پیرامون خرید کابل و کابل های متقارن و نامتقارن منتشر کرده است. توصیه می کنیم پیش از خرید سیم میکروفن ، سیم بلندگو، یا هر نوع سیم و کابل دیگری برای تجهیزات خود، ابتدا اطلاعاتتان را در این زمینه افزایش دهید تا در نهایت خرید رضایت بخش و مطلوبی را تجربه کنید.
ظرفیت و امپدانس
امپدانس غالباً به صورت «مقاومت در برابر جریان AC یا متناوب» تعریف می شود. در واقع پیچیده تر از یک مقاومت ساده است، چون اثرات ظرفیت و القاء بسته به فرکانسی که از مدار عبور می کند، متغیر است. این یعنی امپدانس هم بر حسب فرکانس تغییر می کند، در صورتی که مقاومت ثابت است و ارتباطی با فرکانس ندارد. اثر ترکیبی ظرفیت و القاء را «راکتانس» یا Reactance می نامند.
مقاومت کابل های حامل سیگنال، به جز در موارد بالای چند صد متر مشکلی ایجاد نمی کند، اما ظرفیت کابل می تواند مشکل ساز باشد، به ویژه زمانی که ورودی ها و یا خروجی های دستگاه های متصل، امپدانس بالایی داشته باشند – مثلاً در مواردی مثل گیتار الکتریک و آمپلی فایر.
به خاطر نزدیک بودن رشته های داخلی و اسکرین بیرونی در یک کابل هم محور، کابل مثل یک خازن عمل می کند – هرچه طول کابل بیشتر باشد، ظرفیت آن هم بیشتر خواهد بود. وقتی این با امپدانس مدار متصل به کابل ترکیب شود، این خازن یک فیلتر های کات (high-cut) تشکیل می دهد، و هرچه امپدانس بالاتر باشد فرکانس قطع (cutoff) بالاتر خواهد بود. به عبارت دیگر، رابط گیتار اگر مثلاً بیش از 6 متر طول داشته باشد، ممکن است با پایین آوردن فرکانس های بالاتر باعث ایجاد تغییرات صوتی شود و صدا را گرفته و بی روح کند. احتمال اینکه کابل های کوتاه، مشکلات صوتی مرتبط با ظرفیت داشته باشند بعید است. با این حال بهتر است بر حسب نیاز خود، کابلی را خریداری کنید که پایین ترین ظرفیت را داشته باشد.
حال که نگاهی به انواع مختلف کابل ها داشتیم، به سراغ سیگنال هایی برویم که باید این کابل ها حمل کنند.
4. رابط های صوتی لاین لول (Line Level)
از این عبارت برای اشاره به قدرت استاندارد سیگنال صوتی که اطلاعات صدای آنالوگ را بین بخش هایی مثل سی دی و دی وی دی پلیر، آمپلی فایرهای های فای، سازهای الکترونیکی، پرازنده های افکت، ورودی های میز میکس و غیره منتقل می کند، استفاده می شود. لاین لول به صورت زیر تعریف می شود:
خانگی/مصرف کننده: -10dBV که معادل ولتاژ اسمی با 0.3162 ولت مقدار مؤثر است.
حرفه ای: +4dBu که معادل ولتاژ اسمی با 1.2280 ولت مقدار مؤثر است.
این اختلاف هنگام انتخاب رابط های صوتی مشکلی ایجاد نمی کند، چرا که الزامات هر کدام دقیقاً مثل هم است (گرچه نوع کانکتورها معمولاً متفاوت است). با این حال توجه داشته باشید که ممکن است تغذیهی سیگنال از تجهیزات خانگی به حرفه ای باعث ایجاد یک سیگنال ضعیف و احتمالاً نارسا در سمت گیرنده شود.
در جریان هایی مثل تجهیزات صوتی که معمولاً بسیار کوچک هستند، با حداقل پیچیدگی و بهترین پاسخ فرکانس، عموماً انتظار یک امپدانس خروجی پایین برای فرستنده و خروجی بالا برای گیرنده را خواهید داشت. قانون 10 اغلب اوقات در وسایل الکترونیکی صوتی به کار گرفته می شود و بر اساس آن، بهترین وفاداری یا دقت امپدانس ورودی دستگاه های گیرنده ده برابر امپدانس خروجی دستگاه های فرستنده است.
کابل بندی برای لاین لول ها آنچنان بحرانی نیست و اغلب اوقات می بینید که تجهیزات مصرف کننده همراه با رابط های مناسب خود ارائه می شوند تا شما آنها را نصب و راه اندازی کنید (معمولاً با اسکرین همپوش). البته معمولاً این رابط ها کیفیت زیادی ندارند و شاید لازم باشد خودتان آنها را با نسخه های باکیفیت عوض کنید.
امیدواریم تا اینجای کار به اهمیت انتخاب درست سیم و کابل برای تجهیزات خود اعم از میکروفن و اسپیکر و … پی برده باشید. فراموش نکنید که برای خرید انواع سیم و کابل، رابط، کانکتور و اتصالات، کابل میکروفن ، سیم بلندگو و … می توانید با مراجعه به بخش فروشگاه دیجی صدا ده ها محصول با کیفیت از برندهای معتبر را با یکدیگر مقایسه کرده و ارزیابی نمایید.
سه نوع کانکتوری که بیشتر برای انتهای کابل های تجهیزات صوتی استفاده می شوند عبارتند از:
جک پلاگ ¼ اینچ (یا فون پلاگ)
جک پلاگ یا فیش جک (jack plug) گاهی فون کانکتور یا فیش تلفن نیز نامیده می شود، چون اپراتورهای تلفن تا سال ها از آن برای اتصال خطوط تلفن به هم استفاده می کردند. این پلاگ های ¼ اینچی یا یک نوک و غلاف، یا یک نوک، حلقه و غلاف (TRS) دارند. رابط TRS یا برای خطوط صوتی بالانس یا برای صدای استریو غیر بالانس، یا برای نقاط جایگذاری [اینسرت] (که یک سوکت هم ورودی و هم خروجی یک دستگاه را تأمین می کند، مثلاً جایگذاری یک کمپرسور در مسیر سیگنال) استفاده می شود.
نوع مونو (فقط نوک و غلاف) در آلات موسیقی و سایر دستگاه ها مثل پدال های افکت، کنسول های میکس، اسپیکرهای اکتیو، و آمپلی فایرها بسیار متداول است. این مدل ها در اندازه های 3.5 و 2.5 میلی متر عرضه می شوند، گرچه اندازه های کوچکتر فقط برای سوکت های هدفون، یا برای انتقال صوتی در جایی که فضای پنل محدود است، مورد استفاده قرار می گیرند.
فیش های RCA یا فونو پلاگ
RCA یا فونو هر دو به یک معنا هستند. سوکت های RCA عموماً در سیستم های های فای و خانگی، و همچنین بسیاری از تجهیزات استودیویی یافت می شوند. احتمال دارد کانکتورهای RCA را روی دستگاه هایی که سیم های ثابت و دائمی دارند بیشتر ببینید، در صورتی که جک ها انتخاب بهتری برای تجهیزات زنده که قطع و وصل زیاد انجام می شود هستند. پلاگ و سوکت RCA محکم به هم متصل می شوند و تماس الکتریکی خوبی دارند. از سوی دیگر، گاهی لازم است جک ها تمیز شوند یا حداقل داخل سوکت کمی جابجا شوند تا نویز یا اختلال اتصال برطرف شود.
کانکتورهای XLR
با اینکه این کانکتورها معمولاً مربوط به سیم میکروفون هستند، در کابل های سیگنال لاین لول بالانس (+4dBu) بین دستگاه های صوتی حرفه ای هم یافت می شوند. بر خلاف جک و پلاگ های RCA، پلاگ های XLR با دو جنس نر و ماده عرضه می شوند. این پلاگ ها به سوکت های نر و مادهی متناظر خود روی دستگاه متصل می شوند. از این نظر می توانیم کابل های XLR را پلاریزه یا قطبیده بدانیم. این ویژگی تضمین می کند که اتصال ورودی به ورودی و خروجی به خروجی بسیار بعید یا غیرممکن باشد – پس خطاناپذیر می شوند!
5. رابط های اینسترومنت لول (Instrument Level)
این اصطلاح به قدرت سیگنال صوتی مورد استفاده برای انتقال اطلاعات صدای آنالوگ بین بخش هایی مثل گیتارهای الکتریک، پدال های افکت و آمپلی فایرهای گیتار اشاره دارد. این رابط ها بسیار پایین تر از رابط های لاین لول و در -20dBu هستند. رابط های اینسترومنت معمولاً مونو، انعطاف پذیر و متصل به جک های ¼ اینچی هستند و حداقل یک اسکرین بافته شده دارند. با این حال، در برخی موارد این اسکرین به تنهایی برای جلوگیری از نویز ایجاد شده در اثر جابجایی رابط که در بخش قبل در مورد EMI هوایی به آن اشاره شد، کافی نیست.
در این صورت به یک خط دفاعی دیگر هم احتیاج دارید، به ویژه اگر قصد داشته باشید گیتار الکتریک را در ولوم و بهرهی بالا بنوازید. به همین منظور، بسیاری از رابط های باکیفیت گیتار از روکش پلاستیک به همراه اسکرین های بافته شده استفاده می کنند تا EMI باقیمانده را به طور کامل دفع کنند. نیاز به محکم کاری هم دارید؟ وقتی پیچ را تا انتها می چرخانید خیر! با این محکم سازی، باید دقت داشته باشید که طول کابل را کم کنید تا از افت صدای زیر به خاطر مشکل ظرفیت که پیش از این در مورد آن بحث کردیم، جلوگیری شود.
6. رابط های سطح میکروفون یا مایک لول (Mic Level)
سیگنال های سطح میکروفون در واقع بسیار پایین هستند و به همین خاطر برای اجتناب از مشکل تداخل که پیش از این اشاره کردیم، باید یک تکنیک اضافی به نام متعادل سازی یا بالانسینگ (balancing) به کار گرفته شود. این تکنیک نیازمند دو سیم سیگنال و یک اسکرین است، به همین خاطر XLR بهترین گزینه برای این کار است.
مزایای بالانسینگ
- در برابر نویز و کراس تاک بسیار خوب عمل می کند.
- سیگنال خروجی بالانس 6 دسی بل بیشتر از سیگنال لاین لول است.
- امکان تشکیل حلقهی زمین را از بین می برد.
چطور کار می کند؟
میکروفون ها – یا هر تغذیهی بالانس دیگر – به گونه ای طراحی شده اند که یک سیگنال در هر دو سیم سیگنال (که معمولاً به آن ها سرد و گرم گفته می شود) به عنوان خروجی محسوب می شود، جز در صورتی که یک سیم دقیقاً حامل سیگنال معکوس دیگری باشد – به عبارت دیگر، دو سیگنال 180 درجه اختلاف فاز داشته باشند. این سیگنال ها به دستگاه گیرنده ای منتقل می شوند که در آن، یک آمپلی فایر تفاضلی (differential) فاز یک سیگنال را معکوس کرده و به صورت الکتریکی به سیگنال دیگر اضافه می کند. بزرگی سیگنال حاصل، دو برابر سیگنال اصلی است اما مهم تر اینکه تمام نویزهای پراکنده در سیم ها تقریباً به طور کامل طی فرآیند جمع کننده (summing) از بین می روند.
رابط های آداپتور
گاهی لازم است از یک میکروفون بالانس و یک جک ورودی غیر بالانس با هم استفاده شود. به این منظور باید از یک رابط آداپتور که از XLR به جک می رود استفاده کنید – سیم سیگنال سرد یا در داخل XLR یا در انتهای جک به اسکرین متصل می شود. توجه داشته باشید که وقتی از چنین آداپتورهایی استفاده می شود، خصوصیات نویز کنسلینگ لاین بالانس از بین می رود، و میکروفن های فانتوم پاور دیگر کار نمی کنند.
برای رفتن از غیر بالانس به بالانس باید از دیباکس (DI Box) استفاده کنید. چرا؟ چون ورودی های بالانس معمولاً امپدانس کمتری دارند. اگر آن ها را مستقیماً از مثلاً یک گیتار الکتریک (امپدانس بالا) هدایت کنیم، قانون 10 را نقض کرده ایم. دیباکس ها امپدانس بالایی دارند، و سیگنال گیتار را بافر کرده و ورودی بالانس با چیزی شبیه به سیگنال میکروفن ارائه می کنند.
اگر برای انتخاب یا خرید سیم و کابل میکروفن یا رابط ها و اتصالات مرتبط به آن سوالی دارید، کارشناسان دیجی صدا خوشحال می شوند تجربیات خود را در اختیار شما قرار دهند تا بتوانید بهترین گزینه را متناسب با نیاز خود انتخاب نمایید.
7. سیم اسپیکر
عملکرد اصلی سیم اسپیکر ایجاد یک مسیر با مقاومت پایین بین آمپلی فایر و بلندگو یا اسپیکر است. برای انجام این کار، یک کابل ضخیم ساخته شده از فلز خالص (مثلاً مس بدون اکسیژن) بهترین گزینه است، اما اگر بودجهی محدودی داشته باشید، می توانید از کابل کوکر (cooker cable) 10 آمپر نیز استفاده کنید! طول کابل باید تا حد امکان کوتاه باشد، و هر اسپیکر در سیستم باید توسط کابل هایی با طول یکسان به آمپلی فایر متصل شوند. کابل های اسپیکر نیازی به اسکرینینگ ندارند.
کانکتورها
رایج ترین شیوه برای اتصال یک اسپیکر پسیو (بدون پاور)، استفاده از کابل اسپیکون (speakon) است. آنها را معمولاً در سیستم های پرقدرت و حرفه ای می بینید. رابط های اسپیکون به صورت آماده و در طول های مختلف عرضه می شوند.
رابط های اسپیکر نیز به همراه جک ¼ اینچی و کانکتورهای سه پل XLR ارائه می شوند. یک راه دیگر برای اتصال اسپیکر پسیو، استفاده از سیم دو رشته ای با سر لخت است که با استفاده از پایه های حدیده داری که قابلیت شل و سفت شدن با انگشت را دارند به آمپلی فایر و اسپیکر متصل می شوند. توجه داشته باشید که اتصالات مثبت و منفی به ترتیب با رنگ قرمز و مشکی مشخص می شوند. همیشه درستی قطب ها را رعایت کنید تا از مشکلات مربوط به فاز جلوگیری شود.
8. اتصالات صوتی دیجیتال
این روزها بیشتر تجهیزات استودیویی و دستگاه های الکترونیکی موسیقی در کنار اتصالات آنالوگ قدیمی خود، به رابط های صوتی دیجیتال هم مجهز شده اند. رایج ترین رابط های استریو یا دو کانال، رابط های AES-EBU، S/PDIF و Toslink هستند.
AES/EBU
سیستم AES/EBU (انجمن مهندسی صدا/اتحاد پخش برنامه های اروپایی) از یک استریم دیتای سریالی (بالانس) استفاده می کند که حاوی داده های صوتی و دیگر زیرمجموعه های آن است. سریالی بودن آن یعنی داده ها به صورت متوالی و یک بیت دیجیتال در هر زمان منتقل می شوند. این رابط نسبتاً ولتاژ بالا محسوب می شود و از ولتاژهای 3 تا 10 ولت برای ارائهی بیت های دیجیتال استفاده می کند. این پروتکل از کانکتورهای XLR بهره می گیرد و یک فرمت صوتی حرفه ای به حساب می آید.
می تواند داده ها را با سرعت تقریباً 3 مگابیت بر ثانیه منتقل کند، به همین خاطر باید از کابل بندی مخصوص برای فاصله های طولانی استفاده شود. بسیاری از مهندسان به اشتباه از سیم میکروفن استفاده می کنند (شاید به خاطر کانکتورهای آشنای XLR). از این ها نباید استفاده کرد، چون به خاطر اسکرینینگ سنگین خود ظرفیت داخلی بسیار بالایی دارند و سیگنال را در فاصله های بسیار کوتاه تضعیف می کنند. باید از کابل های مناسب AES/EBU استفاده کنید.
S/PDIF
سیستم S/PDIF (فرمت دیجیتال سونی/فیلیپس) از انتقال دیتای سریالی غیر بالانس و ولتاژ پایین (0.5 تا 1 ولت) با ساب کدهای کمی متفاوت با AES/EBU استفاده می کند. از کانکتورهای RCA (فونو) بهره می گیرد و در اصل برای فرمت مصرف کننده ساخته شد. این سیستم نیز می تواند دیتا را تقریباً با سرعت 3 مگابیت بر ثانیه منتقل کند، پس کابل بندی آن همچنان مشکل است. از کابل های صوتی استاندارد جز در فواصل کوتاه استفاده نکنید. کابل های مخصوص S/PDIF در بیشتر فروشگاه های الکترونیکی یافت می شوند.
هر دوی این سیستم ها تحت عنوان سلف کلاکینگ یا ناهمگام (asynchronous) شناخته می شوند. این یعنی اطلاعات کلاک که باید دستگاه های هر دو سمت را همگام سازی کند، در خود استریم دیتا گنجانده شده است. پروتکل های انتقالی قدیمی تر مثل SDIF-2 به یک اتصال فیزیکی جداگانه برای ایجاد مستر کلاک (زمان سنج اصلی) که بتواند فرآیند انتقال را مدیریت کند احتیاج داشتند. این روزها عموماً دستگاه های گیرنده باید به کلاک دیتای داخلی متصل شوند تا استریم ورودی را به شکل مطمئن و صحیح بخوانند. ریشهی مشکلاتی مثل صدای پاپ، تیک و نویز را معمولاً می توان در همگام سازی پیدا کرد – که بیشتر اوقات به خاطر تنظیمات نادرست دستگاه های مربوطه است – یا گاهی مربوط به ناپایداری سیگنال، یعنی انحراف در زمانبندی صحیح خود کلاک است. تقریباً همیشه می توان مشکلات ناپایداری سیگنال را مربوط به استفاده از کابل های نامناسب دانست.
Toslink (اپتیک)
رابط Toslink (رابط اپتیکال توشیبا) در واقع یک سیگنال S/PDIF است که باعث می شود یک LED با سرعت زیاد روشن و خاموش شود. این نور از یک فیبر نوری عبور می کند، و در سمت گیرنده یک سنسور نوری (opto) سیگنال S/PDIF را ایجاد می کند. با اینکه Toslink از تداخل الکتریکی و مشکلات حلقهی زمین جلوگیری می کند، اما کاملاً بی عیب نیست. رابط های نوری ارزان قیمت می توانند ناپایداری زیادی در سیگنال ایجاد کنند، و تنها در فواصل کوتاه قابل استفاده هستند – اگر نیاز به کابل های بلند با این تکنولوژی دارید، ارزش آن را دارد که برای رابط های اپیتکال باکیفیت هزینه کنید.
ما در فروشگاه دیجی صدا بخشی برای سیم و کابل و کانکتور داریم که شما می توانید در بین محصولات ارائه شده در آن، انواع مرغوبی را برای میکروفن یا اسپیکر و سایر تجهیزات خود انتخاب نمایید.
9. اتصالات دیتا
USB
حال که رابط USB کامل شده و به خوبی جا افتاده است، سازندگان از کانکتورهای USB در تجهیزات خود استفاده می کنند تا امکان ارسال و دریافت مستقیم صدای دیجیتال به کامپیوتر میزبان را برای ضبط فراهم سازند. حتی افکت های گیتار مثل Boss و Line 6 هم با این رابط بی دردسر و راحت ارائه می شوند.
کابل ها و رابط های USB مقررات سختی برای تولید دارند. همیشه سعی کنید از رابط USB 2.0 سازگار استفاده کنید، چون این مدل برای انتقال پهنای باند بسیار بالاتر در پروتکل پرسرعت و جدیدتر USB طراحی شده است. دقت داشته باشید که حداکثر طول مجاز برای رابط USB پنج متر است.
FireWire
از فایر وایر می توان برای انتقال دیتای صوتی نیز استفاده کرد و مثل USB، شرایط تولید آن به شدت کنترل می شود، پس لازم نیست نگران کیفیت سیگنال های انتقالی باشید، اگرچه برخی مدل های محکم و خاص وجود دارند که اگر نیاز به قطع و وصل های پیاپی داشته باشید می توانید از آن ها استفاده کنید. فایر وایر از این نظر با USB تفاوت دارد که از توپولوژی نظیر به نظیر یا peer to peer استفاده می کند، یعنی در این سیستم هیچ گره ای مهم تر از دیگری نیست. به عبارت دیگر، دستگاه های صوتی می توانند به صورت مستقیم و بدون دخالت کامپیوتر به یکدیگر متصل شوند.
انتقال چندکانال (Multi-Channel)
علاوه بر رابط های دیجیتال استریو، فرمت های چندکانال مختلفی نیز وجود دارند. با ارائهی ضبط مولتی ترک Alesis ADAT، پروتکل 8 کانال اپتیک ADAT هم برای تبادل صدای دیجیتال عرضه شد. این تکنولوژی نمونه ای از انتقال سیگنال مالتی پلکس است – سیگنال های چند کانال صوتی را می توان از طریق یک سیم (که در این مورد اپتیکال است) ارسال کرد، تا جایی که دستگاه های گیرنده و فرستنده بتوانند اطلاعات را انکود و دیکود کنند. USB، فایر وایر و فیبرهای نوری همگی برای انتقال همزمان چند استریم صوتی استفاده می شوند.
پروتکل SMUX که در اصل برای انتقال 8 کانال صوتی تا سمپل ریت 48 کیلوهرتز طراحی شده بود، به اتصالات ADAT امکان ارائهی 4 کانال 96 کیلوهرتز یا دو کانال 192 کیلوهرتز را می دهد.
مزایا و معایب
برای انتقال استریو/دوکانال، هر دو گزینه S/PDIF و Toslink مناسب هستند. گرچه در محیط های با نویز الکتریکی ممکن است Toslink عملکرد بهتری داشته باشد، چرا که در برابر اختلال مقاوم است و حلقهی زمین در آن شکل نمی گیرد. از AES/EBU معمولاً فقط در محصولات پیشرفته استفاده می شود، چون استفاده از آنها هزینهی بسیار بیشتری دارد. با این حال یکپارچگی سیگنال به خاطر ولتاژهای بالاتر بهتر است، و مزیت ورودی ها و خروجی های بالانس را نیز دارند.
رابط های MIDI
رابط های MIDI معمولاً از سیم دو رشته با اسکرین همپوش ساخته می شوند که انتهای آن به فیش 5 پین DIN متصل شده است. فقط از 3 پین در هر فیش استفاده می شود، اما به خاطر اصطکاک بالاتر و قیمت پایین تر مورد استفاده قرار می گیرد. با این که این رابط ها کیفیت ساخت پایین تری در مقایسه با USB یا فایر وایر دارند، بیشتر کابل های با طول استاندارد مشکلی در انتقال دیتا نخواهند داشت. برخلاف چیزهایی که ممکن است گفته شود، تأخیرها و خطاهای زمانبندی MIDI هرگز در رابط های MIDI رخ نمی دهد. با این وجود برای جلوگیری از اختلال احتمالی در دیتا، طول کابل نباید بیش از 15 متر باشد. کابل های MIDI برای انتقال و کنترل اطلاعات در 31.25 کیلوهرتز طراحی شده اند – کابل های صوتی هرگز نباید جایگزین شوند.
رابط های کنترلی
این روزها بسیاری از دستگاه های موسیقی الکترونیکی از کابل های شبکه و دیگر کابل هایی که از صنعت مخابرات برای مقاصد کنترلی وام گرفته اند، استفاده می کنند. به عنوان مثال، Line 6 Pod از یک کانکتور مدرن RJ-45 و کابل CAT-5 استفاده می کند تا بتواند امکان ارتباط با فوت کنترلر را فراهم کند.
با این حال به خاطر داشته باشید اینکه از کابل شبکه استفاده شده است، به این معنا نیست که محصولات متصل به آن دارای آدرس آی پی هستند (برخی از آن ها دارند) و می توانند به صورت خودکار با هم ارتباط داشته باشند – شاید بتوان آن را یک استراتژی کابل بندی راحت دانست.
برای مقایسه مشخصات انواع کانکتور و اتصالات همین حالا به فروشگاه دیجی صدا رفته و مدل های متنوع کانکتور را بررسی کنید. این فروشگاه در کنار اتصالات، انواع سیم و کابل برای میکروفن یا بلندگو و سایر دستگاه ها را برای شما فراهم کرده است.
10. نکاتی که باید هنگام انتخاب رابط های آماده در نظر داشته باشید
جنس مواد اتصالی
پلاگ ها و سوکت ها در انواع جنس های طلا، کروم، برنج، نقره و غیره عرضه می شوند. قیمت آنها متفاوت است اما عموماً اتصال الکتریکی بهتر با مواد نرم تری مثل طلا برقرار می شود. این به خاطر فرسایشی است که هنگام جا زدن پلاگ صورت می گیرد و به مرور زمان محل اتصال را تمیز و یکدست می کند.
کدبندی رنگ ها
هنگام استفاده از چند رابط در یک مجموعهی صوتی، کدبندی رنگ ها بسیار به مرتب کردن کابل های در هم و شلوغ کمک می کنند.
ضخامت/قطر
به خاطر داشته باشید که کابل های ضخیم تر گران تر، با انعطاف کمتر و سنگین تر هستند، اما احتمالاً پارازیت گیری بهتری نسبت به کابل های نازک تر خواهند داشت.
ضد پیچ خوردگی
اگر سیم های رابط مثل رابط های میکروفن و گیتار قرار است زیاد جابجا شوند، به ویژه در محیط های زنده، استفاده از فنر یا غلاف ضد پیچ خوردگی می تواند ایدهی خوبی باشد. برای رابط هایی که به صورت دستی (DIY) آماده می کنید، استفاده از روکش های حرارتی می تواند مناسب باشد.
اگر تا به حال هنگام خرید انواع سیم و کابل برای تجهیزاتی چون میکروفن و اسپیکر وقت و زمان کافی نمی گذاشتید امیدواریم این مطلب شما را قانع کرده باشد که تهیه سیم و کابل و رابط و کانکتور برای تمام لوازم استودیویی و ضبط زنده اعم از میکروفن و اسپیکر اهمیت زیادی برای شما دارد و اگر به دنبال ارائه بهترین کیفیت هستید، لازم است کلیه اجزای کار خود را با دقت انتخاب نمایید.
برای خرید یا اطلاع از قیمت انواع سیم میکروفن ، سیم بلندگو، کانکتور و اتصالات و کابل رابط از برندهای معتبر سومر (SOMMER)، کردیال (CORDIAL)، روکستون (ROXTONE)، هلوکابل (HELUKABEL)، سیترونیک (SEETRONIC)، نوتریک (NEUTRIK)، پروئل (PROEL) و تسکر (TASKER) هم اکنون به بخش سیم ، کابل و کانکتور در فروشگاه اینترنتی دیجی صدا مراجعه فرمایید. ما خود را متعهد می دانیم که حتی در حوزه سیم و کابل و اتصالات، کیفیت مناسب و مقبولی را برای شما فراهم کنیم، چرا که سیم و کابل نامرغوب به تجهیزات با کیفیت شما همچون میکروفن یا اسپیکر صدمه می زند و نتیجه کارتان را تحت تاثیر قرار می دهد. فراموش نکنید که خرید یا استفاده از سیم و کابل بی کیفیت ممکن است به میکروفن و اسپیکر شما آسیب بزند.